Chủ đất hay người thuê phải bồi thường khi xảy ra hỏa hoạn?

Nhà trọ có cần đáp ứng yêu cầu về phòng cháy không? Nếu có thiệt hại cho bên thứ ba thì người cho thuê hay thuê phải bồi thường?

Gia đình tôi thuê đất để kinh doanh dịch vụ, không may xảy ra hỏa hoạn gây thiệt hại cho khách.

Tôi xin hỏi người thuê hay chủ đất phải có trách nhiệm với người thuê trọ? Giả sử khu nhà trọ bị kết luận không đủ điều kiện an toàn phòng cháy chữa cháy thì ai phải chịu trách nhiệm?

Luật sư Văn phòng luật sư Đỗ Gia Việt trả lời

Theo khoản 5 điều 275 Bộ luật Dân sự năm 2015, một trong những căn cứ làm phát sinh nghĩa vụ là gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật.

Khoản 1 điều 584 quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng như sau: Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

Khoản 2 điều này quy định người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

Như vậy, trách nhiệm bồi thường thiệt hại được đặt ra khi có đủ 3 yếu tố sau: có thiệt hại xảy ra; hành vi gây thiệt hại là hành vi trái pháp luật; có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xảy ra (yếu tố lỗi không còn là yếu tố bắt buộc phải chứng minh như quy định trong Bộ luật dân sự năm 2005).

Để xác định ai là người có trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại phải xác định được nguyên nhân vụ hỏa hoạn, trên cơ sở đó xem xét hành vi của người gây thiệt hại có thỏa mãn 3 điều kiện nói trên hay không. Người có hành vi gây thiệt hại (nguyên nhân do đun nấu, thắp hương hoặc hệ thống điện gia đình bị chập cháy…) dẫn đến cháy lan sang các nhà khác thì họ có nghĩa vụ bồi thường cho các gia đình bị thiệt hại.

Đối chiếu với quy định trên, người có đất cho thuê không phải bồi thường thiệt hại do họ không có hành vi trái pháp luật gây thiệt hại cho người khác.

Với chủ nhà trọ và người thuê trọ, nếu họ có hành vi gây thiệt hại như đã phân tích ở trên thì họ phải bồi thường cho người bị thiệt hại. Trường hợp chủ nhà trọ và người thuê trọ cùng có lỗi thì họ phải liên đới bồi thường.

Về điều kiện an toàn phòng cháy chữa cháy, pháp luật hiện nay không quy định các công trình nhà ở cho thuê phải tuân thủ các điều kiện về phòng cháy chữa cháy nếu như công trình đó cao chưa đến 5 tầng hoặc có khối tích chưa đến 5.000 m3.

Do vậy, nhà trọ cho thuê nói chung (thông thường chỉ một hoặc 2 tầng) thì không yêu cầu chủ đầu tư phải đáp ứng các quy định, điều kiện về phòng cháy, chữa cháy khi sử dụng hoặc cho thuê.