Trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử vụ án hình sự, việc định giá tài sản là bước quan trọng để xác định giá trị thiệt hại, làm căn cứ buộc tội hoặc gỡ tội. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp kết quả định giá ban đầu chưa chính xác, dẫn đến việc cần định giá lại tài sản để đảm bảo công bằng và khách quan trong tố tụng hình sự. Vậy cụ thể các trường hợp định giá lại tài sản trong tố tụng hình sự là gì? Ai có quyền yêu cầu định giá lại? Và quy trình thực hiện ra sao trong những trường hợp đặc biệt?

Bài viết dưới đây do Công ty Luật Đỗ Gia Việt tổng hợp sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định mới nhất theo Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 và Nghị định 30/2018/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Nghị định 97/2019/NĐ-CP).

Các trường hợp định giá lại tài sản trong tố tụng hình sự

Theo Điều 218 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, định giá lại tài sản được thực hiện trong hai nhóm trường hợp chính:

Thứ nhất: Khi có nghi ngờ kết luận định giá lần đầu.

• Nếu cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng (Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án) hoặc người bị buộc tội, người tham gia tố tụng khác có căn cứ nghi ngờ kết luận định giá lần đầu không chính xác, thì có quyền đề nghị định giá lại.
• Việc định giá lại tài sản trong trường hợp này do Hội đồng định giá tài sản cấp trên trực tiếp thực hiện để đảm bảo tính khách quan.

Thứ hai: Khi có mâu thuẫn giữa kết luận định giá lần đầu và kết luận định giá lại.

• Nếu giữa hai lần định giá có sự khác biệt đáng kể về giá trị, cơ quan tiến hành tố tụng có thể ra văn bản yêu cầu định giá lại lần thứ hai.
• Hội đồng định giá tài sản có thẩm quyền sẽ tiến hành định giá lại, và kết luận định giá lại lần hai là căn cứ pháp lý cuối cùng để giải quyết vụ án (trừ trường hợp đặc biệt sẽ nêu ở phần sau).

  

Các bước tiến hành định giá lại tài sản

Việc định giá lại tài sản không thể thực hiện tùy tiện, mà phải tuân theo nguyên tắc, trình tự và thủ tục pháp lý rõ ràng theo quy định của pháp luật.

Cụ thể, quy trình thường bao gồm các bước sau:

Bước 1: Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ban hành văn bản yêu cầu định giá lại, trong đó nêu rõ lý do, căn cứ pháp lý và danh mục tài sản cần định giá.

Bước 2: Thành lập Hội đồng định giá tài sản

• Tùy cấp vụ án mà Hội đồng định giá có thể được thành lập ở cấp huyện, tỉnh, bộ hoặc trung ương.
• Các thành viên thường gồm đại diện cơ quan tài chính, chuyên gia kỹ thuật, cơ quan chuyên môn có liên quan.

Bước 3: Hội đồng định giá có thể trực tiếp xem xét hiện trạng tài sản, tham khảo giá thị trường, hồ sơ chứng từ, hoặc ý kiến chuyên gia.

Bước 4: Kết quả định giá lại phải được thể hiện bằng biên bản chính thức, có chữ ký của các thành viên Hội đồng và người chứng kiến (nếu có).

Bước 5: Kết luận định giá lại được chuyển đến cơ quan yêu cầu để phục vụ việc điều tra, truy tố hoặc xét xử vụ án hình sự.

Các trường hợp không được coi là định giá lại tài sản

Không phải mọi trường hợp có sai sót hoặc thay đổi về tài sản đều được xem là định giá lại. Theo Điều 21 Nghị định 30/2018/NĐ-CP, các trường hợp sau không thuộc định giá lại tài sản:

• Hội đồng định giá chưa thực hiện đúng trình tự, thủ tục định giá hoặc chưa có kết luận giá tài sản cần định giá;
• Thành viên Hội đồng định giá vi phạm quy định về tư cách, ví dụ: có quan hệ lợi ích với bên tham gia tố tụng;
• Tài sản có thay đổi đặc điểm, hiện trạng hoặc nội dung yêu cầu định giá khác so với ban đầu, khiến giá trị không còn tương ứng;
• Trong những tình huống trên, việc định giá sẽ được thực hiện như một lần định giá mới chứ không phải là “định giá lại”.

Định giá lại tài sản trong trường hợp đặc biệt

Theo Điều 220 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 và Điều 22 Nghị định 30/2018/NĐ-CP, trường hợp đặc biệt được hiểu là khi:

• Vụ án có tính chất phức tạp, ảnh hưởng lớn đến lợi ích của Nhà nước, xã hội hoặc có nhiều lần định giá nhưng vẫn còn tranh cãi;
• Có sự khác biệt lớn giữa các kết luận định giá, ảnh hưởng trực tiếp đến việc xác định tội danh hoặc khung hình phạt.

Trong trường hợp này, việc định giá lại sẽ do:

• Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao hoặc Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định thực hiện;
• Hội đồng mới được thành lập để định giá lại, những người đã tham gia định giá trước đó không được tham gia lần này nhằm đảm bảo khách quan;
• Kết luận định giá lại trong trường hợp đặc biệt là kết luận cuối cùng và có giá trị pháp lý để giải quyết vụ án.

Ý nghĩa của việc định giá lại tài sản trong tố tụng hình sự

Việc quy định rõ ràng về định giá lại tài sản giúp đảm bảo:

• Tính minh bạch, công bằng trong việc xác định thiệt hại, tránh oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm;
• Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan trong vụ án, đặc biệt là người bị buộc tội và người bị hại;
• Nâng cao chất lượng hoạt động tố tụng, giúp cơ quan chức năng có căn cứ chính xác để ra quyết định xử lý.

Tư vấn pháp lý liên quan đến định giá tài sản trong tố tụng hình sự

Nếu bạn hoặc doanh nghiệp đang gặp vướng mắc về việc định giá, định giá lại tài sản trong vụ án hình sự, việc tham vấn luật sư chuyên sâu trong lĩnh vực hình sự và dân sự là rất cần thiết.

Công ty luật sư Đỗ Gia Việt có kinh nghiệm nhiều năm trong:

• Tư vấn và tham gia tố tụng các vụ án có yếu tố định giá tài sản, tranh chấp dân sự – kinh tế – hình sự;
• Hỗ trợ khách hàng làm việc với cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án để đảm bảo quyền lợi hợp pháp;
• Soạn thảo văn bản, hồ sơ yêu cầu định giá hoặc định giá lại tài sản đúng quy định pháp luật.

Nếu cần tư vấn cụ thể, bạn có thể liên hệ với công ty luật sư uy tín tại Hà Nội, văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội Đỗ Gia Việt để được hướng dẫn chi tiết.